Budownictwo w świetle dyrektywy EPBD

W tym roku została znowelizowana Dyrektywa EPBD (Energy Performance of Buildings Directive). Stanowi ona kontynuację wcześniejszych przepisów dotyczących efektywności energetycznej budynków, wprowadzanych stopniowo od 2002 roku na poziomie unijnym oraz krajowym. Celem wprowadzanych regulacji jest racjonalizacja zużycia energii w użytkowanych budynkach oraz wznoszenie nowych budynków o odpowiednim standardzie energetycznym.

Czym jest dyrektywa EPBD?

Energy Performance of Buildings Directive – potocznie nazywana dyrektywą budynkową, to jeden z kluczowych elementów legislacyjnych Europejskiego Zielonego Ładu oraz pakietu Fit for 55. W założeniu ma ona pomóc w ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych oraz w likwidacji ubóstwa energetycznego.

Dyrektywa zakłada,, że od 2030 roku wszystkie nowo powstające budynki w Unii Europejskiej mają być zeroemisyjne. Nowo powstałe budynki administracji publicznej mają spełniać tą normą już od 2028 roku. Natomiast budynki mieszkalne powinny zostać przekształcone na bezemisyjne do 2050 roku.

Budynek bezemisyjny oznacza budynek o bardzo wysokiej charakterystyce energetycznej, wymagający zerowej lub bardzo małej ilości energii, niewytwarzający na miejscu emisji dwutlenku węgla z paliw kopalnych i wytwarzający zerowe lub bardzo małe ilości operacyjnych emisji gazów cieplarnianych.

W osiągnięciu celów mają pomóc klasy energetyczne – od A do G. Klasa A oznacza budynki najlepsze, najtańsze w utrzymaniu. Natomiast klasa G budynki o bardzo słabej kondycji technicznej. Do tej klasy zaliczają się tak zwane wampiry energetyczne, czyli budynki o najgorszej charakterystyce energetycznej.

Co nowe przepisy oznaczają dla branży budowlanej i inwestorów?

Dekarbonizacja w branży budowlanej ma ogromne znaczenie dla ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i zużycia energii w UE. Szacuje się, że ok. 85% budynków w krajach Unii Europejskiej powstało przed 2000 rokiem i aż ¾ ma słabą charakterystykę energetyczną. W konsekwencji, budynki te konsumują ogromne ilości energii.

W poprawie charakterystyki energetycznej istniejących budynków ma pomóc m.in. ustanowienie Krajowego Planu Renowacji Budynków (KPRB). Ma to być dokument, zawierający założenia kompleksowej polityki integrującej działania mające na celu zapewnienie renowacji krajowych zasobów budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, zarówno publicznych, jak i prywatnych, w wysoce energooszczędne, bezemisyjne i zdekarbonizowane zasoby budowlane do 2050 roku.

Stopniowo zostaną także wprowadzone przepisy, dzięki którym nowe budynki byłyby projektowane w celu optymalizacji wykorzystania energii słonecznej. Od 2030 roku wszystkie nowe budynki mieszkalne będą musiały być wyposażone w technologie energetyki słonecznej. Dotyczyć to będzie także istniejących budynków niemieszkalnych, o ile przechodzić będą renowację wymagającą pozwolenia.

Po 2030 roku w nowych i modernizowanych budynkach nie będzie można wykorzystywać samodzielnych kotłów na paliwa kopalne jako jedynego źródła ciepła. Możliwe będzie za to rozwiązanie hybrydowe, czyli połączenie np. kotła gazowego z odnawialnymi źródłami energii.

Czy technologia BIM może być pomocna w realizacji celów dyrektywy EPBD?

Aby spełnić założenia dyrektywy budynek będzie potrzebował potwierdzenia swojego poziomu charakterystyki energetycznej w postaci odpowiedniej dokumentacji. Świadectwa charakterystyki energetycznej/certyfikaty energetyczne, to dokumenty, która już obowiązują w momencie kiedy chcemy sprzedać lub wynajmować nieruchomość.

Konsekwencją opracowania dokumentacji projektowej uwzględniającą charakterystykę energetyczną lub innego rodzaju certyfikaty jest zapotrzebowanie na dane. Budynki o wysokiej efektywności energetycznej są obiektami o wysokim zaawansowaniu technicznym. Zawierają one cały szereg innowacyjnych rozwiązań architektoniczno-budowlano-instalacyjnych, które powinny być zweryfikowane odpowiednimi obliczeniami. Ze względu na bardzo dużą ilość parametrów , które w projektach budynków energooszczędnych należy uwzględnić w obliczeniach, niezbędne jest odpowiednie wspomaganie komputerowe jak i odpowiednie biblioteki modeli 3D.

Skutecznym działaniem w realizacji postulatów i celów zrównoważonego budownictwa jest technologia BIM, która umożliwia przeprowadzenie szczegółowych analiz i ekspertyz energetycznych już we wczesnych fazach projektu oraz może istotnie wpłynąć na poprawę efektywności energetycznej. Wykorzystując model BIM po zakończeniu budowy, na etapie eksploatacji, możliwy jest dostęp do informacji dotyczących wszystkich aspektów funkcjonowania budynku.

Przed jakimi wyzwaniami staje branża budowlana?

Nowe wytyczne przyspieszą renowację istniejących budynków. Będzie się to wiązało ze zwiększonym popytem na materiały budowlane, izolacyjne i urządzenia grzewcze. Producenci, chcąc nadążyć za zwiększonym zapotrzebowaniem na swoje produkty, staną przed koniecznością przygotowanie swojego portfolio produktowego w formacie, zawierającym informacje ułatwiające przygotowanie potrzebnej dokumentacji.

To kolejny przykład, gdzie nowoczesne rozwiązania projektowe mogą wyjść naprzeciw potrzebom rynku. Projektując nowe budynki lub planując renowację już istniejących wybierane będą materiały, które z założenia są niskoemisyjne lub takie, których wpływ na środowisko można w łatwy sposób obliczyć. Odpowiednio przygotowane cyfrowe portfolio produktowe może być tutaj bardzo przydatne.

Modele BIM wraz z informacjami o produkcie, będą pomocne przy obliczeniu zużycia energii budynku przy zmiennych właściwościach termicznych oraz w dobraniu optymalnych materiałów budowlanych i izolacyjnych. Posiadanie wysokiej jakości modeli BIM może przeważyć o wyborze konkretnych materiałów użytych w projekcie, ponieważ przyśpieszą one w znacznym stopniu prace projektowe i pomogą w przygotowaniu wymaganej dokumentacji.

Nowa dyrektywa to szansa dla branży materiałów budowlanych. Bez odpowiednich materiałów i technologii nie będzie możliwe ograniczenie zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych przez sektor budowlany.  Ważnym elementem dyrektywy jest wzmocnienie działań termoizolacyjnych. Największe korzyści odczują producenci materiałów pozwalających na ograniczenie strat ciepła, tj. materiałów izolacyjnych, stolarki okiennej, systemów wentylacji, systemów pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych np. paneli fotowoltaicznych oraz niskoemisyjnych źródeł ciepła.